Verslag digiTaalvrijwilligersdag september 2019

“Er was eens een wereld gelijk aan de onze, met één groot verschil: in deze wereld leven mensen zonder taal…” Met deze prikkelende tekst gaven de makers van Zacht Zand de deelnemers aan de dag meteen bij hun entree al stof tot nadenken. De vrijwilligers mochten met de zin aan de slag om uiteindelijk tot een verhaal te komen. De onderliggende vragen – Wat is de betekenis van taal in deze samenleving?, Kunnen we zonder taal? – kwamen ook na deze entr’acte nog in verschillende gedaanten voorbij op de digiTaalvrijwilligersdag. Zo werden deelnemers aan de workshop ‘Creatief met Taal’ uitgedaagd om op een andere wijze naar woorden en zinnen te kijken en hield acteur Mimoun Oaïssa (Shouf Shouf Habibi!, Het Schnitzelparadijs) bij de afsluiter van de dag iedereen een spiegel voor over het gebruik van lichaamstaal. ‘Hoe zorg je ervoor dat iemand echt luistert naar wat je wilt zeggen? Als het gaat om lichaamstaal, zijn we eigenlijk allemaal analfabeet.’ Twee aan twee werden deelnemers in de Theaterzaal opgesplitst om elkaar te bevragen zonder oogcontact te maken of juist door continu in elkaars ogen te blijven kijken. Het leverde verschillende lachsalvo’s op. Mimoun Oaïssa: ‘Uiteindelijk draait het allemaal om de beheersing van je lichaamstaal.’

Campagne voor laaggeletterde Utrechters
Het belang van taal als motorolie voor een inclusieve samenleving wordt ook omarmd door drie Utrechtse communicatiebureaus, die de komende maanden campagnes gaan ontwikkelen om aandacht te vragen voor laaggeletterde Utrechters. Het motto van de campagne is ‘‘Zo doen we dat in Utrecht!’ Wethouder Anke Klein liet bij de opening van de digiTaalvrijwilligersdag weten zeer content te zijn met dit initiatief. ‘Ik ben trots op alle taalvrijwilligers en alle Utrechters die de taal en digitale vaardigheden onder de knie willen krijgen. Geweldig dat in de Week van de Alfabetisering in Utrecht deze communicatiebureaus laten weten zich in te willen zetten om taalvaardigheid onder de aandacht te brengen en daarmee nieuwe vrijwilligers enthousiast te maken!’ Duidelijk is dat de communicatiebureaus aan de slag kunnen, gezien alle ideeën die verschillende deelnemers kenbaar maakten op hun gekleurde post-its. Een paar voorbeelden: ‘Taalscholen moeten cursisten met eenvoudige taal benaderen. Noem het bijv. geen ‘spreekvaardigheid’, maar ‘leren spreken’, ‘Probeer vrijwilligerstaken te omschrijven die niet langdurig vaste afspraken behelzen. Los-vaste projecten: mensen willen vaak niet te lang vastzitten’,’Geen zieligheid, niet ‘helpen”.

Durf
Naast het belang van taal stond ook het thema ‘Durf’ centraal op deze dag. Meest concreet kwam dit tot uiting in de workshop ‘Durf te zingen’, waar deelnemers door dirigent Froukelien IJntema werden uitgedaagd om in het Zuid-Afrikaans te zingen. Voor veel aanwezigen een nieuwe ervaring. Desondanks verrasten ze de andere bezoekers anderhalf uur later met een spontaan optreden in de hal van Het Huis Utrecht. Het thema ‘Durf’ kwam ook naar voren in de workshops ‘Intercultureel bewustzijn’ en Trauma-sensitieve ondersteuning’. Workshopleidster Khadija Azahaf (Intercultureel bewustzijn) verwoordt haar strijd als volgt: “Op school werd ik beloond als ik er eerlijk over was als ik iets had gedaan wat niet mocht, thuis kreeg ik een tik en moest ik naar mijn kamer.” In de workshop ‘Trauma-sensitieve ondersteuning’ werd door workshopleidster Anne van den Ouwelant juist een beroep op de durf van taalvrijwilligers gedaan, als zij mensen met trauma’s tegemoet treden. “Jij kunt mensen een gevoel van veiligheid, vertrouwdheid teruggeven. En de controle over hun leven door er gewoon op vaste momenten in de week voor ze te zijn.” Met behulp van een belletje, ordner, telefoon en wetboek legde Van den Ouwelant haarfijn uit hoe onze hersenen werken en wat er gebeurt als er sprake is van trauma. “Het belletje blijft rinkelen en de ordner, telefoon en wetboek blijven onberoerd.” Ook in de andere workshops werden grenzen verlegd en nu tools aangereikt om op een speelse manier met taal bezig te zijn.

“Ik ben helemaal geïnspireerd geraakt”
Ruim 125 personen namen deel aan de tweede editie van de digiTaalvrijwilligersdag. Verschillende deelnemers maakten gebruik van de gelegenheid om een gast mee te nemen, die op deze dag kennis kon maken met de het werk van taalvrijwilligers. Onder hen ook één van de betrokkenen bij het digiTaalhuis in Leidsche Rijn, dat in de Week van de Alfabetisering werd geopend. “Ik ben zeer verrast door het professionele karakter van de dag. Ik begeef me nog maar sinds kort in dit veld, maar door deze dag ben ik helemaal geïnspireerd geraakt.”

Als vrijwilliger aan de slag
Wil jij ook taalvrijwilliger worden en op die manier verschil maken in de Utrechtse samenleving? Op www.digitaalhuisutrecht.nl vind je alle informatie.

Foto’s

Klik op de beelden hieronder om de fotocollage te bekijken. Met het pijltje naar rechts bekijk je alle foto’s.

Fotografie: Anne van Dijk en Birgit Schuch