Trakteren…wat is dat, juf?

Hetty komt hijgend binnen en doet haar mondkapje af als ze gaat zitten. Ze heeft net 10 kilometer gelopen. Karin merkt gevat op dat Hetty en ik een zelfde outfit dragen. Iets met groen en geel. “Ja, dat hebben we zo afgesproken, we wilden jou ook nog bellen” schatert ze tegen Karin die in rood en zwart is gekleed. Deze humor kenmerkt de sfeer van de groep waar Hetty taalcoach van is. “Er wordt veel gelachen, ja.” Ze vervolgt: “Een Afrikaanse vrouw uit de groep was een keer gestoken door een insect. Ze had jeuk en beeldde uit hoe die spin met kriebelpoten eruit zag. Ze zat met wriemelende vingers voor de camera, wij kwamen niet meer bij. Maar het is wel gelijk een opstapje naar de vraag: ken je nog meer insecten?”

Afwisselend werk

Karin is na de zomer van 2020 gestart als coördinator bij Taal & Ouders. Ze heeft gewerkt met peuters in de voorschoolse educatie in Overvecht en is net begonnen met een vierjarige studie. “Ik ben in ontwikkeling en vind het fijn om hier te werken. De organisatie van Taal Doet Meer vind ik zo ontzettend positief. Iedereen heeft altijd zin, reageert snel en onderzoekt samen. Heel stimulerend.”

Ze heeft drie groepjes onder haar hoede die alle drie heel verschillend zijn. Ze begeleidt de ouders en hun taalcoaches (waaronder Hetty) op Utrechtse basisscholen of peutercentra. De taalcoach geeft wekelijks les aan de ouders. Het is een beetje zoeken in deze online-tijden. “Ik vind het heel leuk dat het werk afwisselend is. Een overleg, dan een gesprek met een schoolleider of gewoon thuis achter de computer aan de slag.”

Karin leert ook veel van het vrijwilligerswerk. “Over didactiek, sociale omgang, valkuilen en grenzen.” Wat die valkuilen kunnen zijn. Karin: “Je wordt bijvoorbeeld uitgenodigd voor een trouwerij of om te komen eten of meegevraagd naar de dokter. Daarvoor ben je geen vrijwilliger. Dat zijn persoonlijke afwegingen om te maken, dan moet je je gevoel volgen.”

Even naar de Appie

Hetty is een gepensioneerde docent Nederlands die gek is op taal. “Ik vond het leuk om iets met taal te doen maar wilde niet bij mensen thuis en ook niet voorlezen of huiswerkbegeleiding: dat zou teveel lijken op mijn vorige werk. Dan denkt Taal Doet Meer met je mee en doet een aanbod. Nu werk ik al een jaar op de donderdagochtend voor Taal & Ouders!” Ze begeleidt sinds een jaar een groep van zeven vrouwen die van over de hele wereld komen. “Dat maakt het zo leuk. Ik leer er zelf ook weer van.”

Vaak zoeken ze woorden op met Google Translate. Dan krijg je boekentaal.” Kan ze daar een voorbeeld van geven? “Iemand voelde zich niet lekker en vertelde dat ze last had van haar menstruatiecyclus. Dat is natuurlijk dokterstaal en dan leg ik uit hoe je in gewoon Nederlands zegt: ik ben ongesteld.”

Vervolgens ligt de groep dubbel als Hetty vertelt dat zij met haar 65 jaren daar geen last meer van heeft. “Het gaat mij om het leren van spreektaal. Zo kun je zeggen dat je naar de Appie gaat, in plaats van de supermarkt.” Appeltje eitje toch? “Ja, dat vinden ze ook een leuke uitdrukking. Of trakteren, ‘wat is dat juf?’ Dat leg ik dan uit en de volgende les laten ze dan allemaal zelfgebakken koekjes zien voor de camera. We hebben het ook al over Coronakapsels gehad. Dan liggen we allemaal in een deuk.”

De groep van Taal & Ouders bestaat één schooljaar. De kinderen zitten allemaal op de Speler in Ondiep. Ze stromen na een jaar door naar regulier onderwijs. Het gemeenschappelijke is dat hun ouders uit het buitenland komen als expats, immigranten of vluchtelingen. Hetty: “Het zijn geen analfabeten. De ouders spreken en schrijven hun eigen taal. Daarom kunnen ze ook heel goed een andere taal leren. Ik zeg wel eens: straks moet jouw kind voor jou de dingen regelen omdat hij wel de taal spreekt. Dat wil je toch niet? Dat stimuleert ze om zelf de taal te oefenen. Ze willen graag zelfstandig zijn net zoals ze in hun eigen land gewend waren.”

Hechte groep

Natuurlijk zijn er verschillen in de groep. De vrouwen die veel opzoeken met Google Translate en die het Jeugdjournaal kijken met hun kinderen, spreken aanmerkelijk beter Nederlands dan de vrouwen die dat nalaten. Hetty: “Die verschillen mogen er zijn. Ik ga ze daarop niet aanspreken. Het feit dat ze komen of inloggen is al winst.” Karin vult aan: “Ze komen bij jou uit eigen motivatie. Dat zegt al wat. De doelstelling van Taal Doet Meer is ook het maatschappelijk contact. Ze hebben duidelijk interesse in elkaar.”

Hetty (links) en Karin (rechts)

Karin: “Die taalgroepen zijn voor de vrouwen ook een momentje voor henzelf. Even zijn ze geen moeder of echtgenoot. Het is echt tijd voor hen.” De groep van Hetty vindt Karin wel speciaal. “Dat is een hele hechte groep vrouwen die er bijna altijd allemaal zijn. Dat is mooi om te zien.” Elke donderdag hebben Hetty en Karin even contact en bespreken de les. Als er vragen zijn bij Hetty, kan ze altijd overleggen met Karin.

Diep respect

Sinds dat ontregelende virus rondgaat, zijn de lessen online. Dat heeft zijn beperkingen.

De eerste les ging helaas niet door, dus startte Hetty een app-groepje. “We hebben nu Zoom-bijeenkomsten, dat haalt het niet bij de echte les, maar de dames leren er ook weer van. Ik vraag ze vaak om filmpjes te maken over de sneeuw, een feest of over boodschappen doen.” Natuurlijk missen de deelnemers ook veel aan sportwedstrijden, bibliotheekbezoek, schooloptredens of ouderavonden. Uitgelezen momenten om de taal te kunnen oefenen, maar alles zit nog op slot. Ondanks dat doen de vrouwen ontzettend hun best, vindt Hetty. “Deze vrouwen zijn verplaatst op latere leeftijd naar een ander land. Je komt van Guinee naar Nederland en leer dan maar eens te overleven. Daar heb ik diep respect voor.”

Interview: Els Vegter, freelance schrijver/journalist en beeldend kunstenaar www.elsvegter.nl