Taal vormt je identiteit, vindt Wegwijzer Katja

Katja (25) werkt als Wegwijzer in de bibliotheek van Kanaleneiland. Haar achtergrond sluit perfect aan bij deze vrijwilligersfunctie. Ze heeft interculturele communicatie gestudeerd en grote interesse in meertaligheid. Haar masterstudie ging over taal en identiteit. Katja: “In mijn studie heb ik de waarde van taal onderzocht. Als je de taal niet onder de knie hebt dan voel je je ook niet verbonden met je medebewoners. Taal is belangrijk voor wie je bent, je identiteit.”

Katja werkt een dagdeel per week in de bibliotheek. In tijden van Covid werkt ze vanachter de laptop. “Je helpt mensen met het vinden van een geschikte cursus. Het is een inloopspreekuur of mensen kunnen een afspraak maken. Dan is het vaak de buurvrouw of het buurthuis die als eerste belt.” De taal vormt een eerste obstakel. Als de mensen eenmaal binnen zijn, begrijpen ze elkaar met gebaren of Katja gaat over op een andere taal.

Meertaligheid

We hebben hier namelijk te maken met een talenwonder. “Ik ben meertalig geschoold, spreek Frans, Spaans en een beetje Portugees en Italiaans. Ik ben bezig met Turkse les. Mijn vriend is Turks, dus die taal kom ik vaak tegen in familieverband. Daarna zou ik wel Arabisch willen leren. Taal is een grote puzzel en dat spreekt me heel erg aan. Alsof je op reis gaat. Bruggetjes maken kun je makkelijker als je meerdere talen spreekt. Mijn ultieme doel is om minimaal tien talen te beheersen.”

Katja zet haar talenkennis praktisch in als Wegwijzer bij haar cliënten. Ze heeft mensen geholpen in verschillende talen en maakt zo makkelijker verbinding. “Ook al zeg je alleen maar ‘hallo’ in hun eigen taal. Daarmee laat je mensen zich op hun gemak voelen. Bovendien laat je mensen zien dat het kan, een andere taal leren. Dat werkt heel positief.” Als iemand Frans spreekt, schakelt ze moeiteloos over op het Frans. Ook krijgt ze te maken met meertaligheid bij kinderen. Spaanse ouders vroegen hulp om hun zoontje te helpen. “Die haalde alle klanken door elkaar en mengde Spaans en Nederlands voortdurend. Ze maakten zich zorgen. Maar dat mixen is eigenlijk heel natuurlijk. In vaktaal heet dat code switching. Kinderen zijn op die leeftijd met twee talen bezig en hebben eigenlijk een dubbel taalrepertoire. Daarom hebben ze meer tijd nodig en duurt het even voordat het Nederlands op niveau komt. Op school of bij de sportclub krijgt zo’n jongen genoeg van de taal mee. Thuis kan hij dan Spaans spreken met zijn ouders. Het is fijn om die ouders dan gerust te kunnen stellen en met ze te praten in het Spaans. Dat geeft een enorme klik.”

Moedertaal

Katja benadrukt dat kinderen de taal uiteindelijk wel leren. Het gaat volgens haar om blootstelling. “Geen grammatica stampen maar herinneringen maken, op vakantie gaan met vriendjes. Dan komt die taal vanzelf. Het is jammer en schadelijk als de moedertaal ontmoedigd wordt op school. Je ontkent dan de identiteit van het kind.”

Als Wegwijzer krijgt Katja te maken met verschillende doelgroepen die de taal willen leren. Sommige cursussen zijn voor beginners of laagopgeleiden, andere zijn gericht op het vinden van werk. Ook ouders kunnen naar taalcursussen. Katja ontmoet soms zelfstandigen uit het buitenland die hier door Covid gestrand zijn en niet meer terug kunnen naar hun eigen land. Ze spreken alleen Engels en willen graag Nederlands leren. Katja: “Je gaat je meer thuis voelen als je de taal spreekt. Taal kan heel erg buitensluiten maar ook inclusief maken. Als iemand langskomt, luister ik goed en begrijp ik vaak wel wat ze bedoelen. We delen mensen in op de Participatieladder met zes niveaus. Uit hun woorden kan ik opmaken welk niveau ze nodig hebben. Als een vrouw binnenkomt die alleen maar ‘ja, ja’ zegt, dan zit ze onderaan.” Bovenaan de ladder staan mensen met werk die al enigszins de taal beheersen. Of mensen die een opleiding hebben afgerond in hun thuisland, die ze hier komen verzilveren.

Uit je bubbel

Katja is goed met talen en digitaal vaardig, zoals een groot deel van onze jongere generatie. Katja: “Jongeren kunnen in die zin echt iets toevoegen aan een organisatie als Taal Doet Meer. Ook qua ideeën en innovatie. Zelf vind ik dit werk leuk om te doen en mooi om zo een verbinding met iemand aan te gaan. Het is voor mij een omgeving waarin ik met talen kan oefenen en een kleine moeite voor hoeveel je mensen kunt helpen. Het is maar twee of drie uurtjes per week. Een kleine investering met grote voldoening. Het is leuk om naast je studie te doen of als je parttime werkt. Je doet ervaring op, leert verschillende soorten mensen kennen, het trekt je uit je bubbel en het is goed voor je netwerk.”

Word je enthousiast van het verhaal van Katja en lijkt het je wat om ook Wegwijzer te worden? Dat kan! Bekijk de vacature hier.

Meer weten over het DigiTaalhuis? Klik hier

Interview: Els Vegter, freelance schrijver/journalist en beeldend kunstenaar www.elsvegter.nl