Dictoglos is een werkvorm die je als taalvrijwilliger kunt gebruiken. Met deze werkvorm oefenen deelnemers verschillende taalvaardigheden. Het werkt zo: de deelnemers luisteren eerst naar een korte tekst die jij als taalcoach voorleest. Vervolgens vraag je de deelnemers om de belangrijkste informatie in steekwoorden op te schrijven. Deze informatie moeten ze gebruiken om zelf tot een goedlopende tekst te komen. Hieronder lees je hoe je deze werkvorm stap voor stap uitvoert. Ook laten we zien hoe je een originele tekst kunt aanpassen, zodat deze geschikt is.
Kies een korte tekst. Zorg dat deze tekst past bij het taalniveau van je deelnemer(s). Is de tekst te moeilijk? Dan kun je deze zelf aanpassen. Teksten met een grap of een twist werken het best. Goede bronnen zijn bijvoorbeeld nu.nl/opmerkelijk en www.raarmaarwaar.nl
Introduceer het onderwerp van de tekst bij de deelnemer(s) en controleer of sommige woorden bekend zijn. Leg woorden uit die niet bekend zijn, maar wel belangrijk zijn om de tekst te begrijpen.
Lees de tekst tweemaal voor op normaal spreektempo. De eerste keer mogen de deelnemers alleen luisteren, de tweede keer mogen ze aantekeningen maken.
Vervolgens proberen de deelnemers het verhaal te reproduceren. Let op: het hoeft niet een exacte kopie te zijn van de originele tekst, maar de informatie moet overeenkomen. Deelnemers met hoge taalniveaus geef je de opdracht goed op grammatica en spelling te letten. Voor deelnemers met een lager taalniveau gebruik je korte en eenvoudige teksten. Je let in dat geval alleen op de inhoud: grammatica en spelling doen er minder toe. Kunnen jouw deelnemers niet schrijven? Vraag ze dan om de tekst in eigen woorden na te vertellen.
Als je meerdere deelnemers hebt, dan kunnen ze om de beurt hun teksten voorlezen. Ook kunnen ze samenwerken om zo tot alle informatie proberen te komen. Laat de originele tekst zien (of horen). Hebben ze informatie gemist? Zo ja, welke informatie?
Je kunt een tekst aanpassen om ervoor te zorgen dat deze niet te moeilijk is. Dit doe je door overbodige informatie en moeilijke woorden eruit te halen. Hieronder laten we met een voorbeeld zien hoe je dat doet.
1. Originele tekst
Bart van den Akker uit Arnhem wilde afgelopen weekend een trosje druiven eten, maar vond in het plastic bakje uit de supermarkt ook een vogelspin. “Ik ben enorm geschrokken natuurlijk”, zegt hij tegen de Gelderlander.
De spin was als verstekeling meegereisd in een zeecontainer, blijkt uit navraag bij Albert Heijn. De supermarktketen had de pitloze druiven geïmporteerd uit Chili. Een woordvoerder spreekt tegen de krant van een hoogst uitzonderlijke vondst.
Na de aanvankelijke schrik hebben Van den Akker en zijn vrouw Chantal zich ontfermd over de Chileense vogelspin. Chantal van den Akker blijft de spin wel wat eng vinden. “Maar mijn man is helemaal blij”, zegt ze. “Hij heeft plechtig beloofd dat we hem houden. Want het dier heeft tenslotte die hele tocht overleefd.”
(Bron: www.raarmaarwaar.nl)
2. Aangepaste tekst
Bart wilde afgelopen weekend druiven eten, maar vond in het plastic bakje uit de supermarkt ook een grote spin. “Ik ben enorm geschrokken natuurlijk”, zegt hij.
De spin was meegereisd in een zeecontainer, zegt de supermarkt. Het is heel bijzonder.
Na de schrik hebben Bram en zijn vrouw Chantal voor de spin gezorgd. Chantal vindt de spin nog steeds eng. “Maar mijn man is helemaal blij”, zegt ze. “Hij heeft beloofd dat we hem houden”.
