Taal is overal, maar sommige talen zijn zó bijzonder dat ze bijna magisch lijken. Ze klinken anders, werken volgens totaal andere regels, of bevatten eigenschappen die je nergens anders vindt. Van fluiten over bergen tot klikken met je tong: dit zijn 10 van de meest unieke talen ter wereld.
Fluitend je buurman roepen klinkt misschien als iets uit een tekenfilm, maar op La Gomera is het de normaalste zaak van de wereld. Silbo Gomero zet Spaanse woorden om in fluittonen die tot 5 kilometer ver reiken. Ideaal in een landschap vol bergen en ravijnen. Sinds 1999 leren kinderen op school deze fluittaal om hem van uitsterven te behoeden, en UNESCO heeft haar erkend als immaterieel cultureel erfgoed.
Archi is een taal voor echte doorzetters, want het is één van de meest complexe talen ter wereld. Werkwoorden kunnen anderhalf miljoen vormen aannemen, afhankelijk van tijd, persoon en situatie. Waar wij gewoon “ik liep” zeggen, heeft Archi daar ontelbare varianten voor. Als je deze taal leert, is elke andere grammatica ineens kinderspel.
Deze taal wordt alleen gebruikt door traditionele genezers in de Andes. De grammatica is gebaseerd op Quechua, maar de woordenschat komt uit oude, uitgestorven talen. Er zijn speciale woorden voor geneeskrachtige planten die nergens anders voorkomen. Kallawaya wordt mondeling doorgegeven van meester op leerling, waardoor de taal tot op vandaag mysterieus en zeldzaam is.
In Pirahã bestaan geen woorden voor “drie” of “zeven”. Er zijn alleen begrippen als “weinig” en “veel”. Ook vaste kleurwoorden en ingewikkelde zinsstructuren komen er niet in voor. Hun taal past bij hun levensstijl, waarin directe ervaring belangrijker is dan abstracte concepten.
Ithkuil is geen natuurlijke taal, maar bedacht door linguïst John Quijada. Hij wilde een taal maken die menselijke gedachten zo precies mogelijk kan weergeven. Het resultaat: lange, ingewikkelde woorden die meerdere lagen van betekenis tegelijk bevatten. In theorie kun je in één woord iets zeggen waar je in het Nederlands een hele alinea voor nodig hebt. Maar Ithkuil is meer als filosofisch experiment bedoeld dan voor alledaags gebruik. Daarvoor is de taal te complex.
!Xóõ heeft waarschijnlijk het grootste aantal klanken ter wereld: meer dan honderd, waarvan een groot deel klikgeluiden. Er zijn verschillende soorten klikken: met de tong tegen het gehemelte, tegen de tanden of zijkanten van de mond. En al die klikken kunnen weer gecombineerd worden met andere klanken. Het resultaat is een taal die klinkt als muziek.
In deze taal bestaan geen bezittelijke voornaamwoorden zoals “mijn” of “jouw”. In plaats daarvan omschrijf je bezit letterlijk. “Mijn huis” wordt bijvoorbeeld “huis dat ik heb”. Ook is er geen onderscheid tussen een gewone zin en een vraagzin. Het maakt de taal verrassend poëtisch. En soms wat omslachtig.
De inwoners van North Sentinel Island hebben geen contact met de buitenwereld, en hun taal is dus compleet onbekend. Geen opnames, geen woordenlijst, geen grammatica… niets. Misschien wel de meest mysterieuze levende taal op aarde.
Ubykh, een uitgestorven Kaukisische taal, is de kampioen van medeklinkers. De taal heeft maar liefst 84 medeklinkers tegen slechts 2 klinkers; een verhouding die je nergens anders vindt. Op 7 oktober 1992 overleed de laatste moedertaalspreker, Tevfik Esenç.
Rotokas heeft een van de kleinste klankinventarissen ter wereld: slechts 11 klanken in totaal (6 medeklinkers en 5 klinkers). Toch drukken sprekers er alles mee uit wat ze willen. Het bewijst maar weer: je hebt geen groot alfabet nodig om grote verhalen te vertellen.
Breng hem over als taalvrijwilliger! Door een ander te helpen met het leren van het Nederlands, werk je mee aan het zelfvertrouwen, de toekomstkansen en positie van taalleerders in de Utrechtse samenleving. Word ook vrijwilliger bij Taal Doet meer! Voor meer info, check onze vacatures.
